Λιτότητα: Εξ ιδίων πλέον τα βέλη

Οι νεοφιλελεύθερες ιδεολογικές αγκυλώσεις που εγκλώβισαν την Ευρώπη σε μνημονιακές πολιτικές λιτότητας, αποδεικνύονται λανθασμένες και αναποτελεσματικές, αφού οδηγούν στην εμβάθυνση της ύφεσης, στη διάλυση της κοινωνικής συνοχής και στην πολιτική αποσταθεροποίηση. Το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο αντιλαμβάνεται αυτή την πραγματικότητα και τα στελέχη του προβαίνουν σε σαφείς παραδοχές για την ανεπάρκεια των οικονομικών μέτρων που επιβλήθηκαν και επιβάλλονται στα κράτη της ευρωπαϊκής περιφέρειας. Όμως η παραδοχή της πλάνης δεν είναι αρκετή. Είναι πλέον απαραίτητη η στροφή προς την ουσιαστική πολιτική αντιμετώπιση της κρίσης και η διαμόρφωση πραγματικών αναπτυξιακών προοπτικών για την Ευρώπη.

Ο πρώην εκπρόσωπος της Ελλάδας στο ΔΝΤ, Παναγιώτης Ρουμελιώτης, δήλωσε τον Ιούλιο του 2012 στους New York Times, τα εξής αναφερόμενος στο ελληνικό μνημόνιο: «Γνωρίζαμε από την αρχή πως το συγκεκριμένο πρόγραμμα ήταν αδύνατο να εφαρμοσθεί, καθώς δεν υπήρξε πουθενά ένα επιτυχές παράδειγμα, λόγω και του γεγονότος της συμμετοχής της Ελλάδας στο ευρώ, που δεν της επιτρέπει την υποτίμηση του νομίσματός της για την ανάκτηση της ανταγωνιστικότητας». Επιπρόσθετα, ο Παναγιώτης Ρουμελιώτης δήλωσε ότι η Τρόικα υποτίμησε τις αρνητικές συνέπειες του προγράμματος για την ελληνική οικονομία, καθώς η μεγάλη ύφεση δεν οφείλεται στη μη εφαρμογή των μεταρρυθμίσεων αλλά στις μεγάλες περικοπές δαπανών που συνέβαλαν στην υφεσιακή περιδίνηση, πλήττοντας δραστικά την εσωτερική ζήτηση. 

Τον Οκτώβριο του 2012, στα πλαίσια της φθινοπωρινής συνόδου του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου και της Παγκόσμιας Τράπεζας στο Τόκιο, η Διευθύντρια του ΔΝΤ Κριστίν Λαγκάρντ δήλωσε τα ακόλουθα σχετικά με τα ασφυκτικά χρονοδιαγράμματα εφαρμογής των μνημονιακών μέτρων: «Η Ελλάδα χρειάζεται περισσότερο χρόνο και έχω σημειώσει στους Ευρωπαίους εταίρους μας ότι δύο πρόσθετα χρόνια θα βοηθήσουν πολύ και θα ήταν λογικό (να δοθούν) στην Ελλάδα ώστε να επιτύχει πράγματι τους στόχους της», αφού όπως πρόσθεσε, «όταν πολλές χώρες υιοθετούν τα ίδια μέτρα λιτότητας ταυτόχρονα, δημιουργούνται πολύ βαθύτερες συνέπειες για την ανάπτυξη». Τα στελέχη του ΔΝΤ έχουν αντίληψη των οικονομικών πραγματικοτήτων και παραδέχονται δημοσίως ότι τα μέτρα που επιβάλλονται δεν μπορούν να επιφέρουν πραγματικό θετικό αποτέλεσμα, αλλά επιβαρύνουν περαιτέρω την προβληματική οικονομική κατάσταση. Ωστόσο, η επιμονή σε αυτά διατηρείται, αφού η εφαρμογή τους εξυπηρετεί πολύ στενά συμφέροντα που έχουν να κάνουν με τη μόνιμη απορρόφηση εθνικών πόρων, με την εξαγορά εθνικών υποδομών και με τη διατήρηση της ευρωπαϊκής περιφέρειας σε ρόλο παρία.

Σύμφωνα με το Βρετανό φιλόσοφο John Stuart Mill, «όλα τα σφάλματα που είναι πιθανόν να διαπράξει κάποιος παρά τις συμβουλές και τις προειδοποιήσεις, είναι ασήμαντα εν συγκρίσει με ένα ολέθριο, πράγματι σφάλμα: να επιτρέψει δηλαδή στους άλλους να τους επιβάλλουν αυτό που εκείνοι κρίνουν ότι είναι το καλό του». Στην παρούσα συγκυρία, αυτά που οι «άλλοι» επέβαλαν για το καλό των λαών της Ευρώπης, αποδεικνύονται τραγικά λανθασμένα. Και μάλιστα, οι ίδιοι οι «άλλοι» παραδέχονται πλέον την ανεπάρκεια της επιβληθείσας πολιτικής τους.  Όμως, η παραδοχή του λάθους και οι μικρομεταστροφές, δεν διορθώνουν τη χαραγμένη λανθασμένη πορεία. Πλέον, είναι απαραίτητη η άμεση απεμπλοκή από τα αποσπασματικά οικονομικά μέτρα, από τις αδιέξοδες πολιτικές της λιτότητας και από τις αποτυχημένες νεοφιλελεύθερες πρακτικές. Σήμερα είναι απαραίτητη η συνολική πολιτική διαχείριση της οικονομικής κρίσης, για έξοδο της Ευρώπης από την ύφεση. Και η πολιτική λύση είναι εφικτή όταν υπάρχει η ανάλογη πολιτική απαίτηση από τους πολίτες και η ανάλογη πολιτική βούληση από τις ηγεσίες.

[ΕΦΗΜΕΡΙΔΑ "Ο ΦΙΛΕΛΕΥΘΕΡΟΣ"]