Ο πολιτικός λόγος αποτελεί τον κλασσικό κώδικα επικοινωνίας μεταξύ των πολιτικών και των πολιτών. Συνήθως αντιμετωπίζεται με καχυποψία στα πλαίσια της ευρύτερης απαξίωσης της πολιτικής. Όμως η σχέση μεταξύ της ποιότητας του πολιτικού λόγου και της απαξίωσης της πολιτικής είναι αμφίδρομη. Ιδιαίτερα μάλιστα όταν ο πολιτικός λόγος είναι συχνά διακηρυκτικός και σπάνια προγραμματικός.
Ο διακηρυκτικός πολιτικός λόγος αποτελείται από επιφανειακές εξαγγελίες, υποσχέσεις και δεσμεύσεις. Μπορεί να είναι ξύλινος, γυάλινος ή μεταλλικός, αλλά είναι εξ ορισμού διακοσμητικός και κενός. Απευθύνεται στο θυμικό των πολιτών, επικεντρώνεται σε συγκεκριμένα ευαίσθητα σημεία, και ενίοτε καταφέρνει να συγκινεί. Ως αντι-παραγωγικός συλλογισμός, ξεκινά από το γενικό και παραμένει στο γενικό, ενώ είναι βερμπαλιστικός, θεωρητικός και αόριστος. Διαθέτει τα χαρακτηριστικά της κατ’ ευχήν σκέψης και προσομοιάζει με σχολική έκθεση ιδεών. Βασίζεται στην στρεβλή αντίληψη εκείνων που τον εκφέρουν, σύμφωνα με την οποία θα αναλάβουν κάποιοι άλλοι να τον ερμηνεύσουν, να τον αποκωδικοποιήσουν και να τον συγκεκριμενοποιήσουν. Όμως, επειδή ο διακηρυκτικός πολιτικός λόγος υφίσταται για να εκφέρεται επικοινωνιακά και όχι για να υλοποιείται επιχειρησιακά, συνήθως δεν είναι συμβατός με την πραγματικότητα, είναι προσχηματικός και ανεδαφικός. Ο διακηρυκτικός πολιτικός λόγος είναι ο κατεξοχήν πολιτικός λόγος του παρελθόντος.
Ο προγραμματικός πολιτικός λόγος αποτελείται από αναλυτικές, τεκμηριωμένες και υλοποιήσιμες προτάσεις. Λαμβάνει υπόψη τα πραγματικά πολιτικά δεδομένα, αναπτύσσεται εντός ενός σαφώς προσδιορισμένου εύρους δυνατοτήτων, και αναφέρεται σε συγκεκριμένα εργαλεία υλοποίησης του περιεχομένου του. Απευθύνεται στο λογικό των πολιτών, επικεντρώνεται στην αντιμετώπιση πραγματικών προβλημάτων και αποσκοπεί στην επίτευξη ουσιαστικών αποτελεσμάτων. Ως παραγωγικός συλλογισμός, ξεκινά από το γενικό και καταλήγει στο ειδικό, ενώ είναι περιεκτικός, πρακτικός και συγκεκριμένος. Διαθέτει τα χαρακτηριστικά του στρατηγικού προγραμματισμού και προσομοιάζει με επιχειρησιακό πλάνο δράσης. Βασίζεται στον συλλογικό σχεδιασμό με την εμπλοκή πολλών ενδιαφερομένων μερών, λαμβάνει υπόψη την διεθνή εμπειρία και τα εθνικά χαρακτηριστικά, ενώ αξιοποιεί τις κατάλληλες επιστημονικές πρακτικές. Εκτιμά σωστά τους εσωτερικούς και τους εξωτερικούς κινδύνους, αναλύεται σε χρονοδιαγράμματα υλοποίησης, προσδιορίζει τους ρόλους των εμπλεκομένων μερών, και καταλήγει σε μετρήσιμα αποτελέσματα με δείκτες επίδοσης και απόδοσης. Ο προγραμματικός πολιτικός λόγος είναι ο κατεξοχήν πολιτικός λόγος του μέλλοντος.
Ο πολιτικός λόγος του παρελθόντος αποτελεί την προφανώς βολική επιλογή, λόγω της εξοικείωσης που έχει μεσολαβήσει, και λόγω της ευκολίας με την οποία διατυπώνεται. Αλλά ο πολιτικός λόγος του μέλλοντος αποτελεί την προφανώς χρήσιμη επιλογή, λόγω των απαιτήσεων του σύγχρονου κόσμου και των αναγκών της σύγχρονης κοινωνίας. Για την συντήρηση των υφιστάμενων πραγμάτων, ο διακηρυκτικός πολιτικός λόγος είναι αρκετός. Επειδή η στασιμότητα δεν χρειάζεται κάποιο ειδικό σχέδιο ώστε να εξακολουθήσει να υφίσταται. Αλλά για την πρόοδο, για την αλλαγή, και για τον εκσυγχρονισμό, ο προγραμματικός πολιτικός λόγος είναι απαραίτητος. Επειδή από την θεωρία μέχρι την πράξη η απόσταση είναι μεγάλη και ο δρόμος είναι δύσβατος.
[Εφημερίδα 'Ο ΦΙΛΕΛΕΥΘΕΡΟΣ"]
Ο διακηρυκτικός πολιτικός λόγος αποτελείται από επιφανειακές εξαγγελίες, υποσχέσεις και δεσμεύσεις. Μπορεί να είναι ξύλινος, γυάλινος ή μεταλλικός, αλλά είναι εξ ορισμού διακοσμητικός και κενός. Απευθύνεται στο θυμικό των πολιτών, επικεντρώνεται σε συγκεκριμένα ευαίσθητα σημεία, και ενίοτε καταφέρνει να συγκινεί. Ως αντι-παραγωγικός συλλογισμός, ξεκινά από το γενικό και παραμένει στο γενικό, ενώ είναι βερμπαλιστικός, θεωρητικός και αόριστος. Διαθέτει τα χαρακτηριστικά της κατ’ ευχήν σκέψης και προσομοιάζει με σχολική έκθεση ιδεών. Βασίζεται στην στρεβλή αντίληψη εκείνων που τον εκφέρουν, σύμφωνα με την οποία θα αναλάβουν κάποιοι άλλοι να τον ερμηνεύσουν, να τον αποκωδικοποιήσουν και να τον συγκεκριμενοποιήσουν. Όμως, επειδή ο διακηρυκτικός πολιτικός λόγος υφίσταται για να εκφέρεται επικοινωνιακά και όχι για να υλοποιείται επιχειρησιακά, συνήθως δεν είναι συμβατός με την πραγματικότητα, είναι προσχηματικός και ανεδαφικός. Ο διακηρυκτικός πολιτικός λόγος είναι ο κατεξοχήν πολιτικός λόγος του παρελθόντος.
Ο προγραμματικός πολιτικός λόγος αποτελείται από αναλυτικές, τεκμηριωμένες και υλοποιήσιμες προτάσεις. Λαμβάνει υπόψη τα πραγματικά πολιτικά δεδομένα, αναπτύσσεται εντός ενός σαφώς προσδιορισμένου εύρους δυνατοτήτων, και αναφέρεται σε συγκεκριμένα εργαλεία υλοποίησης του περιεχομένου του. Απευθύνεται στο λογικό των πολιτών, επικεντρώνεται στην αντιμετώπιση πραγματικών προβλημάτων και αποσκοπεί στην επίτευξη ουσιαστικών αποτελεσμάτων. Ως παραγωγικός συλλογισμός, ξεκινά από το γενικό και καταλήγει στο ειδικό, ενώ είναι περιεκτικός, πρακτικός και συγκεκριμένος. Διαθέτει τα χαρακτηριστικά του στρατηγικού προγραμματισμού και προσομοιάζει με επιχειρησιακό πλάνο δράσης. Βασίζεται στον συλλογικό σχεδιασμό με την εμπλοκή πολλών ενδιαφερομένων μερών, λαμβάνει υπόψη την διεθνή εμπειρία και τα εθνικά χαρακτηριστικά, ενώ αξιοποιεί τις κατάλληλες επιστημονικές πρακτικές. Εκτιμά σωστά τους εσωτερικούς και τους εξωτερικούς κινδύνους, αναλύεται σε χρονοδιαγράμματα υλοποίησης, προσδιορίζει τους ρόλους των εμπλεκομένων μερών, και καταλήγει σε μετρήσιμα αποτελέσματα με δείκτες επίδοσης και απόδοσης. Ο προγραμματικός πολιτικός λόγος είναι ο κατεξοχήν πολιτικός λόγος του μέλλοντος.
Ο πολιτικός λόγος του παρελθόντος αποτελεί την προφανώς βολική επιλογή, λόγω της εξοικείωσης που έχει μεσολαβήσει, και λόγω της ευκολίας με την οποία διατυπώνεται. Αλλά ο πολιτικός λόγος του μέλλοντος αποτελεί την προφανώς χρήσιμη επιλογή, λόγω των απαιτήσεων του σύγχρονου κόσμου και των αναγκών της σύγχρονης κοινωνίας. Για την συντήρηση των υφιστάμενων πραγμάτων, ο διακηρυκτικός πολιτικός λόγος είναι αρκετός. Επειδή η στασιμότητα δεν χρειάζεται κάποιο ειδικό σχέδιο ώστε να εξακολουθήσει να υφίσταται. Αλλά για την πρόοδο, για την αλλαγή, και για τον εκσυγχρονισμό, ο προγραμματικός πολιτικός λόγος είναι απαραίτητος. Επειδή από την θεωρία μέχρι την πράξη η απόσταση είναι μεγάλη και ο δρόμος είναι δύσβατος.
[Εφημερίδα 'Ο ΦΙΛΕΛΕΥΘΕΡΟΣ"]
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου