Το πείραμα της λιτότητας

Το πείραμα της λιτότητας έχει δοκιμαστεί και έχει αποτύχει. Από την έναρξη της οικονομικής κρίσης και εντεύθεν, κυκλοφορεί ευρέως η ψευδεπίγραφη θεωρία, σύμφωνα με την οποία πρέπει να ισοπεδωθούν οι κοινωνικές δαπάνες, πρέπει να μειωθούν οι μισθοί, πρέπει να περικοπούν οι συντάξεις και πρέπει να μειωθούν άκριτα οι δημόσιες δαπάνες. Όμως, έτσι αναχαιτίζεται η ανάπτυξη, αυξάνεται η ανεργία  και ανακυκλώνεται η ύφεση. Ο βραβευμένος με Νόμπελ οικονομολόγος και καθηγητής του Πανεπιστημίου Columbia Τζόζεφ Στίγκλιτζ σε συνέντευξή του στη γερμανική εφημερίδα «Sueddeutsche Zeitung» αναφέρει δεικτικά: «Δεν υπάρχει πουθενά στον κόσμο ούτε ένα παράδειγμα, όπου οι περικοπές μισθών, συντάξεων και κοινωνικών δαπανών να οδήγησαν στην εξυγίανση ενός ασθενούς κράτους». Το πρόσφατο παρελθόν και το τρέχον παρόν επιβεβαιώνουν αυτή τη θέση, αφού οι πολιτικές της λιτότητας έχουν εφαρμοστεί, δεν έχουν αποδώσει και έχουν απορριφθεί τόσο από τους πολίτες όσο και από τις λεγόμενες «αγορές».

Ωστόσο, οι κραταιοί διαμορφωτές πολιτικής επιμένουν να σκαρώνουν πειραματικές πολιτικές a-la-cart  νεοφιλελευθερισμού και να αναμασούν υφεσιακά οικονομικά μέτρα. Δηλαδή, διατηρούν στο απυρόβλητο την πηγή του κακού και μαστιγώνουν τους πολίτες μεταφέροντας σε αυτούς ευθύνες άλλων. Αφενός προτείνουν ένα οξύμωρο προστατευτισμό των ιδιωτικών επιχειρήσεων που κερδοσκοπώντας εκτέθηκαν εκτενώς, ενώ αφετέρου επαναπροτάσσουν τον περιορισμό των κρατικών δαπανών, τη συστολή του κοινωνικού κράτους και την απορρύθμιση των εργασιακών σχέσεων. Αυτές οι προσεγγίσεις που αποτελούν κοκτέιλ ιδεολογικών εμμονών και διαπλεκόμενων συνδιαλλαγών εξυπηρετούν τις μικρές ελίτ που κινούμενες στα σκιερά σημεία της ελεύθερης αγοράς οδήγησαν στη φούσκα και εν συνεχεία στην ύφεση. Αυτές οι προσεγγίσεις θυματοποιούν τους πολλούς, τους μικρομεσαίους, τους μισθοσυντήρητους και κυρίως τους νέους πολίτες. Ιδιαιτέρως όμως περιορίζουν και υποβαθμίζουν το ρόλο του κράτους, μετατρέποντάς το σε αφελή πελάτη που περικόπτει δαπάνες από ευαίσθητους τομείς για να χρηματοδοτήσει τα σπασμένα των golden boys, των κοιμώμενων φρουρών και των ανεπαρκών κυβερνώντων.

Για την αντιμετώπιση της ύφεσης χρειάζεται ενεργοποίηση και αναβάθμιση των μηχανισμών εποπτείας και ελέγχου του τραπεζικού συστήματος, χρειάζεται ολοκληρωμένος αναπτυξιακός σχεδιασμός στη βάση των πραγματικών δυνατοτήτων της χώρας και χρειάζεται εκσυγχρονισμός της λειτουργίας του κράτους ώστε να είναι σε θέση να ανταποκριθεί πλήρως στο ρόλο του. Αντί αυτών, κάποιοι προσπάθησαν και προσπαθούν να εντάξουν κράτη και πολίτες σε ένα προδιαγεγραμμένα αποτυχημένο πείραμα υψηλής επικινδυνότητας, σύμφωνα με το οποίο το σκοτάδι της λιτότητας οδηγεί δήθεν προς το φως της ανάκαμψης. Η προσπάθεια αυτή θα συνεχιστεί, για όσο οι πολίτες θα επιτρέπουν τη συνέχειά της και για όσο οι πολίτες θα συνεχίσουν να ανέχονται τις αίολες σοφιστείες σαν θέσφατα αξιώματα. Δηλαδή, πειράματα θα συνεχίσουν να γίνονται, όσο θα υπάρχουν πρόθυμα πειραματόζωα. Όμως η προθυμία στερεύει όταν ξεχειλίζει η οργή. Επειδή όταν τα πειραματόζωα ξυπνούν εν τω μέσω του πειράματος, είναι συνήθως πολύ-πολύ θυμωμένα…

[ΕΦΗΜΕΡΙΔΑ"Ο ΦΙΛΕΛΕΥΘΕΡΟΣ"]