Η επίδραση της πανδημίας του κορωνοϊού στην πολιτική ζωή είναι προφανής και εκτενής διεθνώς, ενώ γίνεται ιδιαίτερα αισθητή σε σχέση με τον τρόπο διαχείρισης της εξουσίας υπό τις έκτακτες συνθήκες της ιδιάζουσας και πολυεπίπεδης κρίσης. Παρόλο που η διάκριση μεταξύ της δημοκρατικής και της αυταρχικής διαχείρισης της εξουσίας είναι σαφής και ξεκάθαρη, οι έκτακτες συνθήκες δημιουργούν γκρίζες ζώνες ανοχής, όπου κάποιες αμφιλεγόμενες πρακτικές καθίστανται υπό τις περιστάσεις ευρύτερα ανεκτές, ως απαραίτητες για λόγους δημοσίου συμφέροντος και βιολογικής επιβίωσης. Ωστόσο, για την αποφυγή της ανεπαίσθητης κανονικοποίησης της όποιας μετάβασης από την δημοκρατία στον αυταρχισμό, είναι σημαντική η κριτική αξιολόγηση, τόσο από τις κυβερνήσεις όσο και από τις κοινωνίες, των διαφόρων εφαρμοζόμενων πρακτικών, από πλευράς κινήτρων, αναγκαιότητας, έντασης, έκτασης και διάρκειας.
Ως πολιτικός αυταρχισμός προσδιορίζεται συνήθως η διακυβέρνηση στα πλαίσια της οποίας η εκάστοτε κεντρική κυβέρνηση συγκεντρώνει υπερεξουσίες - χωρίς ελέγχους και ισορροπίες - τις οποίες επιδιώκει στοχευμένα να αυξήσει και να διαιωνίσει, ενώ παράλληλα οι ατομικές και συλλογικές πολιτικές ελευθερίες συστέλλονται και αναστέλλονται. Παρόλο που τα αυταρχικά καθεστώτα προσδιορίζονται συχνά ως ολιγαρχικά, μονοκομματικά ή δικτατορικά, τα δημοκρατικά κράτη δεν διαθέτουν πολιτική ανοσία στον αυταρχισμό. Ο αυταρχισμός μπορεί να εμφανιστεί ξαφνικά ή να αναπτυχθεί σταδιακά σε οποιοδήποτε πολιτικό περιβάλλον όταν οι συνθήκες καταστούν πρόσφορες, όταν ορισμένοι το επιδιώξουν και όταν κάποιοι το επιτρέψουν.
Έτσι, υπό την υφιστάμενη πανδημία, οι συνθήκες διεθνώς καθίστανται πρόσφορες για την ανάδυση του αυταρχισμού, οι διαχειριστές της εξουσίας επιδιώκουν αποφασιστικά την διεύρυνση του ρόλου τους και οι πολίτες επιτρέπουν ανεκτικά την διαφοροποίηση που προκύπτει, η οποία γίνεται αντιληπτή σαν αναπόδραστη αναγκαιότητα. Σε αυτό το πλαίσιο, σε διάφορες χώρες λαμβάνονται σχετικές αποφάσεις και εφαρμόζονται σχετικά μέτρα: Π.χ. υπάρχουν περιπτώσεις κρατών όπου ενοχοποιούνται συγκεκριμένες μειονότητες, ανατροφοδοτείται ο κοινωνικός αυτοματισμός, ασκείται εκφοβισμός στην κριτική των κυβερνητικών χειρισμών, στοχοποιούνται τα εναλλακτικά αφηγήματα, διαστρεβλώνονται τα στατιστικά στοιχεία, εισάγονται μορφές τεχνολογικής παρακολούθησης, περιορίζονται οι ατομικές ελευθερίες, ενισχύονται οι δυνατότητες των σωμάτων ασφαλείας, αυξάνονται άκριτα οι αρμοδιότητες της εκτελεστικής εξουσίας, αναστέλλονται εκλογές, διευρύνονται κυβερνητικές θητείες ή υιοθετούνται υστερόβουλες συνταγματικές αλλαγές.
Ίσως η βασικότερη διαφορά που έχει μια δημοκρατική διακυβέρνηση με μια αυταρχική διακυβέρνηση είναι η εξής: Αφενός, στην περίπτωση της πρώτης αυτοί που έχουν την εξουσία είναι συμφιλιωμένοι με το ενδεχόμενο να την απωλέσουν, θέτοντας τους εαυτούς τους στην κρίση του λαού και αποδεχόμενοι ως αυτονόητη την πολιτική εναλλαγή. Αφετέρου, στην περίπτωση της δεύτερης αυτοί που έχουν την εξουσία θεωρούν αδιανόητο να την χάσουν, ταυτίζοντας τους εαυτούς τους με το συμφέρον και την επιβίωση του λαού, παρουσιάζοντας ως επικίνδυνη την ενδεχόμενη πολιτική αλλαγή. Δηλαδή, σε μια δημοκρατική διακυβέρνηση οι κυβερνώντες σέβονται και εφαρμόζουν τους πολιτικούς κανόνες, ενώ σε μια αυταρχική διακυβέρνηση οι κυβερνώντες επιδιώκουν να φέρουν τους πολιτικούς κανόνες στα μέτρα τους ώστε να τους εξυπηρετούν και με βάση αυτούς να συνεχίσουν να κυβερνούν στο διηνεκές. Και επειδή η παγκόσμια κρίση της πανδημίας του κορωνοϊού έχει συγκεκριμένο ορίζοντα και ημερομηνία λήξης που είναι συναρτημένος με την πρόοδο των αποτελεσμάτων της επιστημονικής έρευνας, στο μεσοδιάστημα είναι απαραίτητη η διατήρηση των δημοκρατικών αντανακλαστικών των δημοκρατικών κυβερνήσεων και των δημοκρατικών κοινωνιών, ώστε να εξακολουθήσουν να είναι δημοκρατικές κυβερνήσεις και δημοκρατικές κοινωνίες στο μέλλον.
[Εφημερίδα "Ο ΦΙΛΕΛΕΥΘΕΡΟΣ"]
Ως πολιτικός αυταρχισμός προσδιορίζεται συνήθως η διακυβέρνηση στα πλαίσια της οποίας η εκάστοτε κεντρική κυβέρνηση συγκεντρώνει υπερεξουσίες - χωρίς ελέγχους και ισορροπίες - τις οποίες επιδιώκει στοχευμένα να αυξήσει και να διαιωνίσει, ενώ παράλληλα οι ατομικές και συλλογικές πολιτικές ελευθερίες συστέλλονται και αναστέλλονται. Παρόλο που τα αυταρχικά καθεστώτα προσδιορίζονται συχνά ως ολιγαρχικά, μονοκομματικά ή δικτατορικά, τα δημοκρατικά κράτη δεν διαθέτουν πολιτική ανοσία στον αυταρχισμό. Ο αυταρχισμός μπορεί να εμφανιστεί ξαφνικά ή να αναπτυχθεί σταδιακά σε οποιοδήποτε πολιτικό περιβάλλον όταν οι συνθήκες καταστούν πρόσφορες, όταν ορισμένοι το επιδιώξουν και όταν κάποιοι το επιτρέψουν.
Έτσι, υπό την υφιστάμενη πανδημία, οι συνθήκες διεθνώς καθίστανται πρόσφορες για την ανάδυση του αυταρχισμού, οι διαχειριστές της εξουσίας επιδιώκουν αποφασιστικά την διεύρυνση του ρόλου τους και οι πολίτες επιτρέπουν ανεκτικά την διαφοροποίηση που προκύπτει, η οποία γίνεται αντιληπτή σαν αναπόδραστη αναγκαιότητα. Σε αυτό το πλαίσιο, σε διάφορες χώρες λαμβάνονται σχετικές αποφάσεις και εφαρμόζονται σχετικά μέτρα: Π.χ. υπάρχουν περιπτώσεις κρατών όπου ενοχοποιούνται συγκεκριμένες μειονότητες, ανατροφοδοτείται ο κοινωνικός αυτοματισμός, ασκείται εκφοβισμός στην κριτική των κυβερνητικών χειρισμών, στοχοποιούνται τα εναλλακτικά αφηγήματα, διαστρεβλώνονται τα στατιστικά στοιχεία, εισάγονται μορφές τεχνολογικής παρακολούθησης, περιορίζονται οι ατομικές ελευθερίες, ενισχύονται οι δυνατότητες των σωμάτων ασφαλείας, αυξάνονται άκριτα οι αρμοδιότητες της εκτελεστικής εξουσίας, αναστέλλονται εκλογές, διευρύνονται κυβερνητικές θητείες ή υιοθετούνται υστερόβουλες συνταγματικές αλλαγές.
Ίσως η βασικότερη διαφορά που έχει μια δημοκρατική διακυβέρνηση με μια αυταρχική διακυβέρνηση είναι η εξής: Αφενός, στην περίπτωση της πρώτης αυτοί που έχουν την εξουσία είναι συμφιλιωμένοι με το ενδεχόμενο να την απωλέσουν, θέτοντας τους εαυτούς τους στην κρίση του λαού και αποδεχόμενοι ως αυτονόητη την πολιτική εναλλαγή. Αφετέρου, στην περίπτωση της δεύτερης αυτοί που έχουν την εξουσία θεωρούν αδιανόητο να την χάσουν, ταυτίζοντας τους εαυτούς τους με το συμφέρον και την επιβίωση του λαού, παρουσιάζοντας ως επικίνδυνη την ενδεχόμενη πολιτική αλλαγή. Δηλαδή, σε μια δημοκρατική διακυβέρνηση οι κυβερνώντες σέβονται και εφαρμόζουν τους πολιτικούς κανόνες, ενώ σε μια αυταρχική διακυβέρνηση οι κυβερνώντες επιδιώκουν να φέρουν τους πολιτικούς κανόνες στα μέτρα τους ώστε να τους εξυπηρετούν και με βάση αυτούς να συνεχίσουν να κυβερνούν στο διηνεκές. Και επειδή η παγκόσμια κρίση της πανδημίας του κορωνοϊού έχει συγκεκριμένο ορίζοντα και ημερομηνία λήξης που είναι συναρτημένος με την πρόοδο των αποτελεσμάτων της επιστημονικής έρευνας, στο μεσοδιάστημα είναι απαραίτητη η διατήρηση των δημοκρατικών αντανακλαστικών των δημοκρατικών κυβερνήσεων και των δημοκρατικών κοινωνιών, ώστε να εξακολουθήσουν να είναι δημοκρατικές κυβερνήσεις και δημοκρατικές κοινωνίες στο μέλλον.
[Εφημερίδα "Ο ΦΙΛΕΛΕΥΘΕΡΟΣ"]
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου