Αναδυόμενες πολιτικές επιπτώσεις της πανδημίας

Οι πολιτικές επιπτώσεις που εξελικτικά προκύπτουν ως αποτέλεσμα της πανδημίας του COVID-19, είναι σημαντικές και ενδιαφέρουσες. Η προσδοκία της επαναφοράς στην κανονικότητα είναι κατανοητή και αναμενόμενη, όμως η νέα κανονικότητα θα διαφέρει πιθανότητα κατά πολύ από την προηγούμενη. Ο νέος κόσμος που διαμορφώνεται ενδεχομένως να είναι καλύτερος ή χειρότερος, αναλόγως της εξέλιξης διαφόρων παραμέτρων που αλληλοεπιδρούν με την παρούσα  κατάσταση, οδηγώντας σε διάφορα θετικά ή αρνητικά δυνητικά αποτελέσματα.

Ορισμένες από αυτές τις παραμέτρους σε διάφορα επίπεδα, μπορούν να προσδιοριστούν ως ακολούθως:

1. Αναδεικνύεται η αναγκαιότητα της διεθνούς συνεργασίας και προετοιμασίας για την συντονισμένη διαχείριση τόσο της υφιστάμενης όσο και μελλοντικών ανάλογων κρίσεων, αφού διαπιστώνεται ότι η αποσπασματική διαχείριση σε εθνικό ή ακόμα και περιφερειακό επίπεδο έχει πεπερασμένες δυνατότητες. 
2. Ενισχύεται η εθνική αποστασιοποίηση και κατ' επέκταση ο εθνικός απομονωτισμός, παράλληλα με την κοινωνική αποστασιοποίηση, εξαιτίας της αντίληψης για τη φύση της μετάδοσης του νέου κορωνοϊού (2019-nCoV) και της καχυποψίας για την αποτελεσματικότητα των μέτρων που εφαρμόζονται σε άλλα εθνικά πλαίσια.
3. Αναδύονται οι αδυναμίες της Ευρωπαϊκής Ένωσης και οι αποκλίνουσες προτεραιότητες των κρατών μελών αναφορικά με την έμπρακτη εφαρμογή της ευρωπαϊκής αλληλεγγύης και την εφαρμογή πολιτικών αντιμετώπισης των οικονομικών επιπτώσεων της πανδημίας. 
4. Ενισχύεται η αντίληψη για τη σημαντικότητα του ρόλου του κράτους σε συγκεκριμένους τομείς όπως η δημόσια υγεία, η πολιτική προστασία, οι δημόσιες υποδομές και ο αναπτυξιακός σχεδιασμός σε αντιδιαστολή με την προηγουμένως επικρατούσα αντίληψη για οριζοντίως λιγότερο κράτος και περισσότερη ελευθερία στις λεγόμενες δυνάμεις της αγοράς.
5. Επικρατεί η άσκηση πολιτικής χαμηλού ρίσκου για την διαχείριση της κρίσης, όπου οι εθνικές κυβερνήσεις μετακυλούν την λήψη αποφάσεων στους εκάστοτε επιστημονικά αρμόδιους, καθιστώντας ασαφή την πολιτική ευθύνη για τις ευρύτερες επιπτώσεις των πολιτικών επιλογών.
6. Καθίσταται επίκαιρη η πολιτική τόνωσης της οικονομίας για την αντιμετώπιση των οικονομικών επιπτώσεων της πανδημίας, σε αντιδιαστολή με την πολιτική λιτότητας που επικράτησε κατά τη διαχείριση της προηγούμενης οικονομικής κρίσης. 
7. Εξακολουθούν πολλές εθνικές κυβερνήσεις να βρίσκονται σε αναζήτηση βηματισμού για την εφαρμογή της πολιτικής για τόνωση της οικονομίας, αφού πέρα από την εισαγωγή μέτρων αρχικής ανακούφισης, τελούν υπό διαμόρφωση τα απαραίτητα μεσοπρόθεσμα και μακροπρόθεσμα πακέτα μέτρων. 
8. Δημιουργούνται προϋποθέσεις για υιοθέτηση, αποδοχή και κανονικοποίηση αυταρχικών και ολοκληρωτικών πολιτικών, υπό το φως του φόβου και του πανικού που αναπτύσσονται λόγω των γνωστών και άγνωστων χαρακτηριστικών του κορωνοϊού.
9. Ενισχύεται περαιτέρω η τοξικότητα της δημόσιας συζήτησης, ιδιαίτερα στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, όπου οι εκφραζόμενες απόψεις καθίστανται επιπρόσθετα φορτισμένες, αφού διάφορα ζητήματα τίθενται πλέον στη βάση του διακυβεύματος της ζωής και του θανάτου. 
10. Κλιμακώνονται σταδιακά κάποιες, προϋπάρχουσες ή μη, γεωπολιτικές αντιπαραθέσεις, είτε ως αποτέλεσμα ενισχυόμενων αναγκών, είτε ως προϊόν ανάγνωσης συγκεκριμένων επεκτατικών ευκαιριών, είτε ως απότοκο της ανάγκης εθνικών κυβερνήσεων για εσωτερικό αποπροσανατολισμό.

Αναμένεται ότι οι επικείμενες εξελίξεις αναφορικά με την πρόληψη, τη διάγνωση και την θεραπεία του ιού θα είναι καθοριστικές για τις πολιτικές επιπτώσεις της πανδημίας, αλλά στο μεσοδιάστημα η πολιτική κατάσταση σε διεθνές επίπεδο παραμένει ρευστή. Το πολιτικό περιβάλλον της πανδημίας είναι αχαρτογράφητο και αστάθμητο, όμως η χαρτογράφηση και η στάθμιση είναι απαραίτητες για την ομαλοποίηση των πραγμάτων. Εξάλλου, τόσο σε εθνικό όσο και σε διεθνές επίπεδο χρειάζεται ψυχραιμία και ορθολογισμός, ώστε οι αρνητικές πολιτικές εξελίξεις να περιοριστούν και οι θετικές πολιτικές προοπτικές να επικρατήσουν.

[Εφημερίδα "Ο ΦΙΛΕΛΕΥΘΕΡΟΣ"]